De filosofen en het fascisme

Thomas Crombez

Bestel nu

‘Het grote Europese beest van de twintigste eeuw heeft een uitgesproken voorkeur voor het fascisme.’ (Simone Weil)

Onlangs ging een bijzonder jubileum voorbij zonder veel opzien te baren. Het was een verjaardag die we liever niet herdenken. In oktober 2022 was het precies honderd jaar geleden dat de Mars op Rome plaatsvond. Daarmee vierde het prille fascisme van Benito Mussolini zijn eerste succes. Niet lang daarna volgde de totale machtsovername.

De schokgolf die het fascisme vanaf 1922 in Europa teweegbracht, had ook een impact op de filosofie. Denkers van allerlei slag spanden zich in om deze nieuwe en uiterst succesvolle stroming te begrijpen. In dit boek onderzoekt Thomas Crombez welke nieuwe concepten ze bedachten om dat te doen.

De dertien besproken filosofen bestrijken een breed spectrum. Ze zijn afkomstig uit Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk, Italië, Spanje, Groot-Brittannië én hun toenmalige kolonies. Zo krijg je een weids historisch panorama van auteurs die de confrontatie met het fascisme aangingen.

Alle denkers maakten de opmars ervan zelf mee. Sommigen waren het slachtoffer van de opkomende vervolging, zoals Hannah Arendt. Anderen hielpen juist mee om een filosofische rechtvaardiging te bedenken voor een menselijk bestaan onder een onmenselijk regime – denk aan Carl Schmitt of Martin Heidegger. Nog anderen wilden juist het fascisme bestrijden: Georges Bataille en Georg Lukács; Simone Weil en Wilhelm Reich; Aimé Césaire en Frantz Fanon. Ten slotte zijn er de ‘bekeerlingen’, zoals Carlo Emilio Gadda, die in hun jonge jaren het fascisme aanhingen en zich er daarna fel van afkeerden.

Thomas Crombez is docent kunsttheorie aan de Kon. Academie voor Schone Kunsten (AP Hogeschool Antwerpen) en aan Fontys Hogeschool voor de Kunsten (Tilburg). Hij is daarnaast actief als auteur, vertaler en uitgever. In 2016 publiceerde hij De moord op de kunst: Een historische inleiding tot de kunstfilosofie.

  • Publicatie 2023-03-20
  • ISBN 9789464598339
  • Omvang 224 p.
  • Formaat 120 × 200mm
  • Prijs € 24.99